The Myth Of Tropical Jungles (2019)

The Myth Of Tropical Jungles (2019) เป็นโปรเจ็กต์ภาพถ่ายที่ทั้งเซ็ตทำมาจากกระดาษ โดยเท็น – ภูมิภัทร อุษาประทุมบาน บอกเล่าซีนหนึ่งในเรื่องราวแฟนตาซีผจญภัยเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่เราเห็นได้ตามหนังสือเพชรพระอุมา โปสเตอร์หนังเก่า หรือละครอังกอร์

ความสนใจในงานกระดาษและวัฒนธรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของเท็นส่งผ่านทางงานโปรเจ็กต์อื่นอีกต่อมา ไม่ว่าจะเป็น Paper People (2020) ที่เขาใช้เวลาช่วงกักตัว COVID-19 ที่นิวยอร์กสร้างภาพถ่ายอวัยวะคนจากกระดาษทั้งหมด หรือ Eternal Conversation (2021) ที่เขาถ่ายคนทรง พ่อหมอแม่หมอ และวัฒนธรรมความเชื่อในไทย ช่วงที่กลับไทย

วันนี้ D1839 จึงอยากชวนเท็นมาพูดคุยเกี่ยวกับโปรเจ็กต์ The Myth Of Tropical Jungles ที่เท็นเล่าว่าเป็นโปรเจ็กต์ที่เปิดความเป็นไปได้ใหม่ๆ สำหรับเท็น ทำไมต้องกระดาษ วิธีการทำเป็นอย่างไร และ ‘ความเป็นไปได้ใหม่ๆ’ นั้นหน้าตาเป็นอย่างไรสำหรับเท็น มาพูดคุยกับเขาไปพร้อมกันเลย

ตอนนี้ทำอะไรอยู่

เท็นเรียนปี 3 ที่ School Of Visual Art (SVA), New York อยู่ครับ สนุกมากเลย เท็นเรียนสาขา Photography and Video เลือกโฟกัส Photography

โปรเจ็กต์ The Myth Of Tropical Jungles มีที่มาจากอะไร

ตอนปี 2 เท็นเรียนวิชา Lighting (จัดแสง) แล้วสุดท้ายตอนจบวิชาต้องทำงานออกมาเป็นโปรเจ็กต์ที่ประยุก์ใช้การใช้ไฟต่างๆ ที่เรียนมา เท็นอยากทำอะไรที่สนุกและแปลกใหม่สำหรับตัวเอง อาจไม่ได้แปลกใหม่ในวงการช่างภาพ แต่เป็นสิ่งที่เท็นไม่เคยทำ เท็นเลยคิดถึงการดึงส่วนประกอบของวัฒนธรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรือจะเรียกประเทศไทยก็ได้ถ้าเห็นมันเป็นประเทศไทย มาใช้ในภาพถ่าย พวกสี รูปร่าง หรือความเป็นมา เอามาแปลงเป็นภาพถ่ายที่เล่าเรื่องราวฉากหนึ่ง

เท็นได้รับแรงบันดาลใจรูปแบบภาพมาจาก Jeff Walls ที่คล้ายกับ Tableau/Film Still เก็บเอาเวลาหนึ่งของเหตุการณ์ ซึ่งเท็นเลือกสร้างเหตุการณ์นั้นขึ้นมาจากกระดาษ

ทำไมถึงเลือกทำโปรเจ็กต์ The Myth Of Tropical Jungles จากกระดาษ

พอเท็นคิดภาพในหัวว่าเท็นอยากให้มันออกมาเป็นแบบไหนเรียบร้อยแล้ว ก็คิดว่าเราจะทำอย่างไรให้สิ่งที่อยู่ในหัวเราออกมาเป็นภาพแบบที่เราเห็นการมีอยู่ของมันจริงๆ โดยที่ไม่ต้องมีคนช่วยเยอะ เลยจบที่งานกระดาษ ซึ่งงานกระดาษที่ได้ทดลองในโปรเจ็กต์นี้ก็ได้ต่อยอดเป็นโปรเจ็กต์ Paper People ที่เท็นทำช่วงกักตัว COVID-19 สำหรับเท็น งานกระดาษเป็นความเป็นไปได้ใหม่ๆ เลยลองทำมาเรื่อยๆ

‘ความเป็นไปได้ใหม่ๆ’ ที่เท็นพูดถึงคืออะไร

คือความเป็นไปได้ที่ภาพถ่ายเป็นได้มากกว่าตัวแทน (Represent) สิ่งที่เกิดขึ้นในโลกความเป็นจริง สำหรับเท็น  เท็นมองว่าภาพถ่ายไม่ได้เป็นเพียงเเค่การบันทึกความเป็นจริงหรือบันทึกเหตุการณ์เหมือนเเต่ก่อน ซึ่งจริงๆ ภาพถ่ายไม่อาจจะสามารถถ่ายทอดความจริงได้ด้วยซ้ำ เพราะภาพถ่ายถูกถ่ายทอดผ่านมุมมองของช่างภาพที่ย่อมมีมุมมองส่วนตัวต่อสิ่งนั้นๆ หรืออาจจะไม่สามารถบันทึกสิ่งที่เห็นตรงหน้าลงในเฟรมได้หมดอยู่เเล้ว ดังนั้น สิ่งที่ภาพถ่ายสามารถทำได้คือการถ่ายทอดความคิดของคนถ่ายต่อสิ่งต่างๆ ซึ่งไม่จำเป็นต้องเล่าความจริงก็ได้  ซึ่งงานกระดาษทำให้เราสามารถสร้างเหตุการณ์ใหม่เหตุการณ์หนึ่งขึ้นมาผ่านการจำลองของเรา มันเป็นวิธีการเล่าเรื่องที่เราสามารถควบคุมปัจจัยที่ประกอบเป็นภาพถ่ายได้หมด มันเลยสามารถถ่ายทอดสิ่งที่อยู่ในหัวออกมาได้อย่างตรงๆ อยากได้อะไรก็เนรมิตขึ้นมาได้เลย ทั้งนี้ทั้งนั้น ขึ้นกับความสามารถของเราด้วย (หัวเราะ)

ชื่อโปรเจ็กต์  The Myth Of Tropical Jungles มาจากไหน

สำหรับเท็น ภาพในโปรเจ็กต์นี้มันไม่ได้เล่าเรื่องอะไรชัดเจน เช่น ภาพที่คนถือหัว เราก็อาจเชื่อมโยงได้ว่ามันเป็นเรื่องผีหัวขาดนะ แต่ไม่สามารถบอกได้ว่ามันเกี่ยวกับอะไร เราไม่รู้เพราะมันเป็นเพียงแค่หนึ่งซีนในเรื่องราวนั้น เหมือนตำนาน (Myth) ที่มาสานกันภายใต้ฉากแฟนตาซีของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

รู้เมื่อไหร่ว่ามันเสร็จ

ถ้าตอบจริงๆ คือเท็นไม่เคยคิดว่ามันจบ แต่ที่มีแค่นั้นเพราะตอนนั้นมันทำไหวแค่นั้น (หัวเราะ) คิดว่าโปรเจ็กต์มันยังมีความเป็นไปได้มากกว่านี้ แค่ว่าเราอาจจะยังไม่สามารถดึงมันออกมาจากตัวเราได้ ในอนาคตอยากให้มันมีมากกว่านี้

ผลตอบรับเป็นอย่างไรบ้าง

ผลตอบรับออกมาดีครับ คุณครูและเพื่อนๆ รู้สึกว่ามันเป็นอะไรที่ใหม่ในแง่ของเรื่องราวและในแง่ของวิธีการทำ (Execution) แต่ตัวเท็นเองรู้สึกว่ามันไม่ได้ใหม่ขนาดนั้น ถ้าจะมองในแง่ของเรื่องราวก็เป็นเรื่องที่รู้กันในไทยอยู่แล้วแค่ผู้ชมของเท็นที่นิวยอร์กไม่เคยเห็น แต่ถ้าบอกว่ามันใหม่ในการนำเสนอเรื่องราวก็อาจจะพูดได้ครับเพราะคงไม่เคยมีใครเอาเรื่องมาเล่าด้วยวิธีนี้ แต่สุดท้ายมันก็คืองานที่เท็นดึงเอา Reference ต่างๆ ของสิ่งที่เคยรู้มาประกอบกัน

เท็นรู้สึกอย่างไรกับงานนี้

ณ จุดนี้มองกลับไป รู้สึกดีใจที่ทำงานนี้มาก เพราะมันเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เราเห็นรูปแบบ (Form) การเล่าเรื่องที่กว้างขึ้น และรู้สึกว่างานนี้มันทำให้เราเริ่มเจอทางที่เราสนใจ

ตอนนี้ทำโปรเจ็กต์อะไรอยู่

ตอนนี้โปรเจ็กต์ที่ทำอยู่คือการเอาเทคนิคที่ใช้ใน The Myth Of Tropical Jungles มาวิเคราะห์เรื่องภาพถ่ายในตัวมันเอง ว่าภาพถ่ายสามารถเป็นความจริงได้ขนาดไหน กลางปีหน้าน่าจะเป็นรูปเป็นร่าง

มองอนาคตตัวเองไว้อย่างไรบ้าง

ปีหน้าเรียนที่นิวยอร์กปีสุดท้ายแล้ว ช่วงปิดเทอมจะยื่นขอฝึกงานกับช่างภาพที่ทำงานกับกระดาษ ใช้ชีวิตที่นี่ให้เต็มที่ แล้วเรียนจบคงหางานทำที่นี่ก่อนครับเเล้วค่อยกลับไทย อาจจะทำอะไรไม่ได้มาก แต่ก็อยากกลับไปเป็นกำลังเล็กๆ ช่วยผลักดันวงการภาพถ่ายในไทยครับ”